Stwardnienie rozsiane – dlaczego odpowiednie leczenie i rehabilitacja są tak ważne?

Stwardnienie rozsiane (SM) to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje osłonki mielinowe nerwów w ośrodkowym układzie nerwowym. Choć objawy SM mogą się bardzo różnić – od zaburzeń równowagi, przez osłabienie siły mięśniowej, aż po problemy poznawcze – jedno pozostaje niezmienne: odpowiednie leczenie i rehabilitacja są kluczowe, by jak najdłużej utrzymać samodzielność i dobrą jakość życia.

Jak leczenie wpływa na przebieg stwardnienia rozsianego?

Leczenie SM obejmuje zarówno terapię farmakologiczną, jak i wsparcie objawowe. Celem leczenia jest spowolnienie postępu choroby, zmniejszenie liczby rzutów (okresów nasilenia objawów) oraz łagodzenie istniejących dolegliwości. Leki modyfikujące przebieg choroby (DMTs) działają na układ odpornościowy, zmniejszając stan zapalny i ograniczając uszkodzenia nerwów. Jednak farmakoterapia to tylko jeden filar skutecznego działania – równie ważne jest kompleksowe podejście, w którym rehabilitacja odgrywa fundamentalną rolę.

Jak rehabilitacja wspiera osoby ze stwardnieniem rozsianym?

Rehabilitacja neurologiczna w SM ma na celu maksymalizację funkcjonalności i utrzymanie niezależności jak najdłużej. Procesy chorobowe w SM prowadzą do stopniowego ograniczenia ruchomości, siły mięśniowej, koordynacji i równowagi. Dlatego fizjoterapia skupia się na:

• wzmacnianiu osłabionych mięśni
• poprawie równowagi i koordynacji
• zapobieganiu przykurczom mięśniowym
• usprawnianiu chodu i ergonomii ruchu
• łagodzeniu spastyczności
• treningu oddychania i relaksacji

Ważne jest, aby rehabilitację rozpocząć jak najwcześniej – najlepiej jeszcze wtedy, gdy objawy są stosunkowo niewielkie. Systematyczna praca z fizjoterapeutą pozwala znacząco opóźnić pojawianie się nowych ograniczeń i poprawić komfort życia na co dzień.

Dlaczego warto pracować z fizjoterapeutą?

Fizjoterapeuta indywidualnie dopasuje terapię do aktualnych możliwości i potrzeb pacjenta. Program rehabilitacyjny będzie zmieniać się w zależności od przebiegu choroby – w fazie rzutu skupimy się na delikatnych ćwiczeniach oddechowych i relaksacyjnych, a w fazie remisji na intensywniejszym wzmacnianiu i poprawie wydolności organizmu. Co ważne, fizjoterapeuta nauczy także technik radzenia sobie z objawami, jak zmęczenie, spastyczność czy zaburzenia równowagi, co przekłada się na większe bezpieczeństwo i samodzielność w życiu codziennym.

Jakie ćwiczenia są pomocne w rehabilitacji stwardnienia rozsianego?

W pracy z osobą chorującą na SM stosuje się różnorodne formy aktywności, dostosowane do jej możliwości. Warto włączyć:

• ćwiczenia równoważne (np. stanie na jednej nodze, chodzenie po linii)
• ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia i kończyn
• trening chodu (również z użyciem pomocy ortopedycznych, jeśli to konieczne)
• stretching, by zmniejszyć ryzyko przykurczów i spastyczności
• ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne, by poprawić wydolność i zmniejszyć napięcie
• aktywności o niskiej intensywności, jak pływanie, nordic walking czy joga
• ćwiczenia neuromobilizacji do punktów

Ćwiczenia powinny być wykonywane w sposób bezpieczny, w kontrolowanym tempie, najlepiej pod okiem specjalisty. Istotne jest także respektowanie sygnałów zmęczenia – w SM obowiązuje zasada „pracuj mądrze, nie ciężko”.

Podsumowanie

Stwardnienie rozsiane to choroba, której przebiegu nie da się przewidzieć – ale odpowiednio dobrane leczenie i rehabilitacja mogą znacząco poprawić jakość życia pacjenta. Regularna praca z fizjoterapeutą pozwala nie tylko zachować sprawność, ale też przeciwdziałać powikłaniom i wspierać dobrostan psychofizyczny. Warto pamiętać, że w SM to codzienne, drobne działania mają największe znaczenie – dlatego nie czekaj, zadbaj o swoje zdrowie już dziś.